De Franse Marinefuseliers

De Slag aan de IJzer

Na de aftocht uit Antwerpen zag Koning Albert zich gedwongen zijn troepen achter de IJzer samen te brengen. Op 18 oktober 1914 was de Slag om de IJzer in volle hevigheid losgebarsten, twee dagen later was Diksmuide de enige plaats aan de oostelijke oever van de IJzer die nog niet door de Duitsers ingenomen was. Het bruggenhoofd Diksmuide werd verdedigd door diverse eenheden, onder leiding van vice-admiraal Ronarc'h (tussen 3 en 6 november werd het bevel overgenomen door de Franse generaal Grossetti).

De troepen die elkaar aflosten voor de verdediging van het bruggenhoofd waren: de brigade Marinefuseliers (2 regimenten, d.w.z. 6500 man, voornamelijk van Bretoense afkomst) en een brigade van de 3de Belgische legerdivisie bestaande uit het 11de en 12de linieregiment o.l.v. Kolonel Meiser, die vanaf 24 oktober werd vervangen door Kolonel Jacques. Ook verschillende bataljons van de 5de Legerdivisie o.l.v. Generaal Scheere (het 2de Jagers te Voet en het 1ste Linieregiment) en diverse Belgische artillerie-eenheden o.l.v. Kolonel De Vleeschouwer verdedigden een tijdlang het bruggenhoofd mee, versterkt met enkele eenheden van de 6de Legerdivisie. Tenslotte kregen deze eenheden versterkingen van bataljons Tirailleurs Sénégalais (het 1ste bataljon uit Algerije en het 3de bataljon uit Marokko).

Vanaf 15 oktober hadden de Marinefuseliers zich in een wijde boog om de stad ingegraven en de eerste Duitse aanvallen opgevangen. Vooral de actie bij de Petroleumtanks zou veel slachtoffers onder de Marinefuseliers eisen. De Slag aan de IJzer woedde in volle hevigheid toen de Duitsers erin slaagden de IJzer over te steken en de hoeve De Toren en de Petroleumtanks te veroveren. Ze waren op slechts 2 km van Diksmuide genaderd. De legerleiding wilde een Duits omsingelingsmanoeuvre verhinderen en plande deze gronden te heroveren op 24 oktober. In open veld probeerden ze, kruipend onder het vijandelijk mitrailleurvuur, een aanval in te zetten. De aanvalspoging werd op gruwelijke wijze in de kiem gesmoord: de Duitsers staken de reservoirs van de Petroleumtanks in brand, waardoor de vlakte in lichterlaaie stond en de brandende petroleum de Franse soldaten tegemoet stroomde.

Met deze actie waren de Marinefuseliers er niettemin in geslaagd de Duitse opmars langs de westelijke Ijzeroever tot staan te brengen. De bij kilometerpaal 16 gelegen stelling van de Marinefuseliers zou tijdens de stellingenoorlog uitgroeien tot de beruchte Boyau de la mort. Op 31 oktober werd de Slag aan de IJzer beëindigd door de onderwaterzetting van de IJzervlakte. Niettegenstaande de herhaalde Duitse beschietingen hield het bruggenhoofd Diksmuide stand. Op 10 november moesten de geallieerde troepen o.l.v. Admiraal Ronarc'h het bruggenhoofd tenslotte prijsgeven tijdens een Duitse verrassingsaanval. Met de verdediging van de stad Diksmuide verloren de Franse Marinefuseliers circa 3.000 mannen waarvan 510 gesneuvelden, 1.934 gewonden en 698 krijgsgevangenen.

Erkentelijkheid voor de inzet van de Franse marinefuseliers

De Marinefuseliers lieten zich opmerken door hun dapperheid en toewijding tijdens de verdediging van de Stad Diksmuide. De zin sacrifiez vous tenez dateert uit die tijd en deze gevechten. Op vandaag gebruikt de Franse Marine nog steeds deze slagzin.

Enkele historische data

13.07.1919    Op de Champs Elysées in Parijs werd een overwinningstoren Dixmude opgericht.

28.01.1920    Bezoek van de Franse President Raymond Poincaré en Koning Albert I aan de Stad Diksmuide. Tijdens dit bezoek ontvangt de Stad Diksmuide het Frans Oorlogskruis. Bij het gezelschap waren aanwezig Maarschalk Ferdinand Foch, Premier van Frankrijk Alexandre Millerand en Admiraal Pierre Ronarc’h.

09.07.1920    De eerste vlucht van de zeppelin Dixmude (ex-LZ 114). Na het verdrag van Versailles kreeg de Franse staat als schadevergoeding een Zeppelin van de Duitsers.  Deze werd gestationeerd in Pierrefeu du Var.  Dit luchtschip kreeg de naam Dixmude. Als eerbetoon aan de Frans Marinefuseliers. Op 2 augustus 1923 maakte deze Zeppelin een proefvlucht boven de Algerijnse woestijn waar ze in een zware storm terecht kwam zodat ze ter hoogte van Sicilië volledig opbrandde en verdween samen met haar 50 bemanningsleden.

11.04.1924    Tijdens de wederopbouwperiode neemt de gemeenteraad van Diksmuide de beslissing tot wijziging van de volgende straatnamen: Essenstraat werd Admiraal Ronarchstraat, Weststraat werd Generaal Baron Jacquesstraat, Woumenstraat werd Koning Albertstraat, de Paaphoek werd Fransch Fuseliersstraat.

16.06.1925    De gemeenteraad van Diksmuide verleende de eretitel ereburger van de Stad Diksmuide aan Admiraal Pierre-Alexis Ronarc’h (1865-1940), Generaal-Baron Jules Jacques de Dixmude (1858-1928), Generaal Jan-Baptiste Meiser (1857-1940)

01.04.1940    Via de Belgische ambassadeur in Parijs laat de Stad Diksmuide een krans neerleggen op het graf van de overleden Admiraal Ronarc’h. De rouwkrans draagt het opschrift ‘Diksmuide gedenkt’.                           

15.09.1963    Onthulling van de gedenkmuur voor Admiraal Ronarc’h en de Franse Marinefuseliers. Het monument is uitgevoerd en geschonken door Henri Mattheys (Lille, Noord-Frankrijk), een oud gediende van de Fuseliers Marins. Dit heeft twee inscripties: ‘A LA MEMOIRE DE L'AMIRAL RONARC'H ET DES FUSELIERS MARINS GLORIEUSEMENT TOMBES A DIXMUDE 16 OCT-10 NOV 1914’ en ‘IL VA DE NOTRE HONNEUR D'AIDER LES BELGES DANS CETTE TACHE JUSQU'A L'EXTREME LIMITE DE NOS MOYENS EN CONSEQUENCE LE PASSAGE DE DIXMUDE DEVRA ETRE TENU PAR VOUS TANT QU'IL RESTERA UN FUSELIER MARIN VIVANT"/ "24 OCT. 1914 - LE GENERAL D'URBAL - L'AMIRAL RONARC'H’.

12.03.2012    Het eerbetoon aan de Franse Marinefuseliers van weleer werd nog eens kracht bijgezet toen één van de jongste commandoschepen van de Franse Marine de naam Dixmude kreeg.